दिल्ली घोषणापत्रसहित जी–२० सम्मेलन सकियो

राष्ट्रिय अनलाइन प्रकाशित: २०८० भदौ २५ गते ८:४२

शनिबारदेखि सुरु भएको जी–२० समूहको बैठक आइतबार सम्पन्न भएको छ । युक्रेन युद्धका विषयमा फरक मत राख्ने सदस्य राष्ट्रहरु यो विषयमा असहमत हुँदा घोषणपत्र जारी हुनेमा आशंका थियो । घोषणापत्रमा युक्रेन युद्धबारे रुसको नाम उल्लेख नगरिए पनि ‘आणविक हतियारको प्रयोग र प्रयोग गर्ने चेतावनी’ अस्वीकार्य हुने कुरा उल्लेख गरिएको छ । ‘सयुंक्त राष्ट्र संघको चार्टरमा उल्लेख भएअनुसार कुनै पनि राष्ट्रले अन्य देशका सार्वभौमसत्ता र राजनीतिक स्वतन्त्रतालाई हनन गर्नु हुँदैन ।’ भारतीय दैनिक हिन्दुका अनुसार युक्रेन युद्धमा रुसको नाम समावेश नगरेपछि यो विषयमा आम सहमति बनेको थियो ।

चीनले जी–२० आर्थिक सम्मेलन रहेको र यसलाई विश्व राजनीतिबाट अलग राख्नुपर्ने माग गर्दै आएको थियो । चिनियाँ सरकारी समाचार सेवा सिह्वाले घोषणपत्र जारी गरेपछि एक टिप्पणीमा पश्चिमी राष्ट्रले जी–२० मा विश्वमा राजनीतिक तनाव ल्याउन खोजेको बताएको छ । यो सम्मेलनमा चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङको सट्टा प्रधानमन्त्री ली क्वाङ सहभागी थिए ।

जी–२० सफलतापूर्व सम्पन्न भएपश्चात भारतको छवि ग्लोबल साउथको नेताको रुपमा स्थापित भएको भारतीय समाचार माध्यमले जनाएका छन् ।

टाइम्स अफ इन्डियाले ‘भारतमा बन्यो वैश्चिक सहमति’ शीर्षकमा प्रमुख समाचार छापेको छ ।

इन्डियन एक्सप्रेसका अनुसार कैयन महिनाको गृहकार्य र पछिल्ला पाँच दिनको मेहनतका कारण घोषणपत्रमा सहमति भएको हो । गत वर्ष इन्डोनेसियाका वालीमा सम्पन्न सम्मेलनमा रुस युक्रेन युद्धको विषयमा आम सहमति बने पनि सम्मेलन सम्पन्न भएको एक महिनामै टुटेको थियो र पछिल्ला नौ महिनामा जी–२० समूहका समेत रहेका जी–७ समूहका राष्ट्रहरु एकातिर र रुस एवं चीन एकातिर एकसाथ रहेका थिए । इन्डिनयन एक्सप्रेसका अनुसार दुवै पक्षसँग लामो वार्तालाप भएपछि एक साझा फर्मुला बनेको थियो । यो सहमतिका लागि जी–२० समूहका लागि भारतका शेर्पा मानिएका अमिताभ कान्त, विदेशमन्त्री एस जयशंकर र वित्तमन्त्री निर्मला सीतारणणको नेतृत्वदायी भूमिका रहेको इन्डियन एक्सप्रेसले जनाएको छ ।

युक्रेन युद्धबाहेक, घोषणपत्रमा दिगो विकास लक्ष्य हासिल गर्न, वित्तीय समावेशिता अभिवृद्धि गर्न, भोकमरी तथा कुपोषण नियन्त्रण गर्न, हरित विकास तथा ऊर्जा रुपान्तरणलगायतका क्षेत्रमा विशेष जोड दिनुपर्ने आवश्यकता उल्लेख गरिएको छ । यसैगरी २१औं शताब्दी सुहाउँदो बहुपक्षीय निकायको स्थापना गर्नुपर्ने आवश्यकता तथा प्लाष्टिक प्रदूषण नियन्त्रण गर्ने दिशामा पनि थप कार्य गर्न घोषणपत्रले जोड दिएकोछ ।

यसबाहेक, सम्मेलनले अफि«कन युनियनलाई औपचारिक रुपमा जी–२० समूहमा समावेश गरेको छ । सम्मेलनको अन्त्यमा भारतले जी–२० समूहको अध्यक्षता ब्राजिललाई हस्तान्तरण गरेकोछ । आगामी वर्ष यो समूहको बैठक ब्राजिलमा हुने तय भएको छ ।